Av. İskender Azatoğlu'nun konuşması

   Saygıdeğer Konuklar, Sevgili Komşularım.

   Konumuz olan altın, bir madeni tanımladığı gibi, aynı zamanda önemli bir "değer ölçüsü"dür. Günümüzdeki her şeyin değeri "altın" ile ölçülmektedir. "Altın", yaşamımızdaki diğer değerli maddelerin de adıdır. Örneğin, petrol "karaaltın", zeytinyağı "yeşilaltın"dır.
   İnsanlar farkında olmadan, neredeyse "altın" ile yatar, "altın" ile kalkarlar.    Devletlerin zenginliği, sahip oldukları "altın" rezerviyle orantılıdır. Yani "altın", ülkeler için "stratejik" bir maddedir ve bu gerçek binlerce yıldan beri aynıdır. Bu nedenle devletler "altın"a sahip
olabilmek için başka ülkeleri yağmalamış, topraklarını işgal etmiştir.    "Altın" adı sihirli, gizemli bir sözcüktür ve bu konuda kötü şöhreti vardır. Bulunduğu yerde dostlukları düşmanlığa, sevgiyi nefrete dönüştürür, insanları kötü yola düşürür, çılgınlığa iter. Tarihte
görülen en büyük boğazlaşmalar, kıyımlar hep "altın" nedeniyle olmuştur.    Yaklaşık 200 yıl önce Kuzey Amerika'nın batısında "altın var" haberi duyulduğunda, tüm dünyanın macera severleri, hırsızları, katilleri buraya akmış, olağanüstü bir göç dalgası yaşanmıştır. Sonucunda yerli halk olan "Kızılderililer" kıyıma uğramış, toprakları ellerinden alınmıştır. Bu örnek çeşitli zamanlarda ve ülkelerde tekrarlanmış, sonucunda Latin Amerika, Afrika, Asya ve Avustralya kıtaları yağmalanmıştır.
   Altın, gümüş ve elmas ülkeleri olan toprakların yerli halkları ise, bu zenginlikten nasibini alamamıştır. Üstelik daha da fakirleşmiş, hastalık, açlık, kuraklık gibi belalarla başbaşa kalmışlardır.

   Değerli konuklar.

   Bugün tartıştığımız konu, çizilen manzaraya benzemektedir. Kazdağı ve çevresinde alınmış olan bu denli çok ruhsat, "altına hucum" olayına benzemektedir. Bunun sonucunda meydana gelecek sosyal ve ekonomik patlamalarla, yerli halkın bölgede üstünlüğü kaybetme riski vardır.

   "Altın"ın çok önemli bir özelliği vardır. "Altın", bulunduğu yerden çıkarılmayı ister ve bekler. Onun kaderi "bulunmak" ve "ne olursa olsun" çıkarılmaktır. Bunun nedeni "insanoğlu"nun karakteridir aslında. İnsan, "altın"ın varlığını öğrendiği andan itibaren tüm riskleri, uğraşları göze alarak, hırsla onu çıkarmaya, elde etmeye çalışır. Bu aşamada onu durdurabilecek güç neredeyse yoktur. Uğruna katil olur, hapse girer, ancak yine bildiğinden şaşmaz.    Bu özellik "altın"ı tehlikeli bir madde haline getirmektedir.    Günümüzün güçlü firmaları da Kazdağı/İda'daki "altın"ın varlığını öğrenmiştir. Altına odaklanmış, gözleri kamaşmıştır. Bu nedenle doğa, çevre, insan sağlığı, tarihsel ve kültürel değerler onlar için artık yoktur. Bu konuda tek gerçek vardır, ne yapılacak edilecek ve bu "altın" alınacaktır.
   Ne yapılmalıdır sorusunu cevaplamayı, çözümler üretmeyi arkadaşlarıma bırakarak, olayın bölgemizdeki tarihsel yönünü irdelemek istiyorum izin verirseniz.

   Kazdağı/İda, zengin yeraltı ve yerüstü kaynakları nedeniyle, binlerce yıldan beri yoğun yerleşime sahne olmuştur.  Kazdağı/İda dendiğinde Troas, yani Biga Yarımadası anlaşılmalıdır.   Biga Yarımadası ise, Kapıdağ-Erdek-Gönen'den Edremit'e çekilecek bir
hattın batısında kalan topraklardır. Antik yazarlar Kazdağı/İda'yı bir Ahtapot'a ya da Kırkayak'a benzetmişler, bu sınırlar içindeki dağları, tepeleri de onun uzantısı kabul ederek, İda olarak adlandırmışlardır.Bu tanımlama ve sınırlar, günümüz için de geçerlidir.
   Zengin bitki ve hayvan varlığı, suları, temiz doğası, yerleşmeye uygun toprakları, ticaret yolları üzerinde oluşu, jeopolitik önemdeki konumu, Kazdağı/İda'yı "stratejik bölge" yapmaktadır.   Üstüne üstlük, yeraltı zenginlikleri bu değerinin kat kat artmasına
neden olmaktadır.

   "Altın" ve "gümüş"ün, yaklaşık 5 bin yıldan beri bölgemizde elde edildiği arkeolojik verilerden bellidir. Bunlarla yapılmış takılar, fetişler Çanakkale Arkeoloji Müzesi'nde görülebilir. Troya'dan kaçırılan ve günümüzde Rusya'daki Puşkin Müzesi'nde sergilenen ünlü
"Troya Hazinesi" ise, yaklaşık 4500 yıl öncesine tarihlenmektedir.   Girit Adası'nın da zengin "altın ve "gümüş" yataklarına sahip olduğunu mitolojik öyküler, antik yazarlar anlatmaktadır. Ancak, 3500 yıl önce meydana gelen sosyal çalkantılar nedeniyle, ticari ve kültürel yaşam
bozulmuş, dolayısıyla madencilik üretimi de sona ermiştir.   Yine mitolojik öyküler bu dönemde "Teukro" adlı bir liderin, "Teukriler" olarak adlandırılan halkını alarak Kuzey Ege kıyılarına geldiğini ve burada yerleşerek madenciliğe başladığını anlatır. Bu göçmenler yerli halkla kaynaşmış, zengin ve güçlü "Troya" devletinin temelini atmışlardır.   Bu öyküler, Akdeniz Çukurunda daima göçlerin yaşandığını ve bu alanda yaşayan halkların benzerliğinin nedenlerini bize anlatmaktadır.

   Bölgemizi anlatan en eski "yazılı" eser sayılan Homer'in İliada'sı, İda yöresindeki "altın ve gümüş" ülkelerinin adlarını verir. Daha sonra gelen antik yazarlar da bunlardan ve İda'nın zenginliklerinden bahseder. Örneğin, Kazdağı/İda önemli bir "gemi kerestesi" ve "katran" ihraç bölgesidir. Aynı zamanda, tüm Adramytteion (Edremit) Körfezi'nin gemi tersaneleri ile dolu olduğu ve bunların Osmanlı donanmasına dahi hizmet verdiği bilinmektedir.

   Altın, gümüş, kurşun ve demir ise, tarihin her çağında elde edilmiş ve günümüzde bu işkolu halen çalışmaktadır.    Bu arada, "demir" deyip geçmemek gerekir Sevgili Konuklar. Günümüzde sadece "inşaat" adıyla birlikte anılan bu demir, 3 bin yıl önce paha
biçilmez bir değere sahipti. Yeni bulunmuştu ve bu madenden yapılan silahlar nedeniyle orduların güç dengesi bozuluyordu.    Eski eserleri yorumlayan günümüzün ulusal ve uluslar arası sanayicileri/tüccarları, bu yazıları izleyerek aynı noktalarda bu madenleri çıkarmış, çıkarmakta ya da toplantımıza neden olduğu üzere, yeni yöntemlerle çıkarmaya hazırlanmaktadırlar.
   Bölgemizle ilgili yoğun bilgi aldığımız bu yazarlardan hemşehrimiz Amasyalı Strabon, bu yatakların artık kuruduğunu yazmaktadır. Ancak, günümüz teknolojisi bu durumu değiştirmiş, yerin binlerce metre derinlerine inme olanağı sağlamıştır.

   Amasyalı Strabon'un verdiği bilgilere bakalım biraz da (MÖ.64-63/MS.21, Amasya).    "Geografika/Coğrafya" adlı eserinde yazdığına göre; Çanakkale yakınlarındaki Astyra'da (Ilıca) "altın" çıkarılmıştır. Balya yakınlarındaki "Argyra/Argiza"da "gümüş" elde edilmiştir. Ayrıca, pek çok yerin adı "altın ve gümüş ülkesi" olarak anılmaktadır.    Günümüzde, aynı bölgelerde "altın" ve "gümüş" elde edildiği, Çanakkale'deki madenin, geleneksel yöntemlerle halen çalıştığı ve maden alanında Strabon'un bahsettiği işletme izlerinin bulunduğu; Balya'daki "simlikurşun" madeninin ise "çevre felaketi" yaratıldıktan sonra kapandığı bilinmektedir.
   Özetle, Kazdağı/İda yöresindeki antikçağ adları bizlere "altın ve gümüş"ün yayılım alanını, yani damarını göstermektedir. Bizler bunları önemsemezken, şirketler "kutsal kitap" gibi onları ezberlemekte, derslerini çalışmaktadırlar.

   Adı "Astyra" olan eski yerleşimler (Çanakkale ve Güre beldesinde) muhtemel "altın" yatakları üzerinde olmalıdırlar. "Astyra" Çoban Yıldızı'nı, yani Afrodite/Venüs'ü simgeler ve bu tanrıçanın unvanı "Altın Afrodite"dir. Bu nedenle tüm ılıcaların adı "Afrodit"
kaplıcasıdır. Bu ılıcalar; Balya Dağılıcası, Küçükkuyu Afrodit ve Güre Afrodit ılıcası, Havran Bostancı (Büyükdere yakınında), Bergama Asklepion ve Dikili ılıcaları "fay hatları" üzerindedir. Bu tanımlama ise, "depremi" olduğu kadar, jeotermal ve kıymetli madenleri işaret eder.    "Astyra"nın "altın"ı işaret etmesi gibi, Havran, yani Aurelian adı da "aurum=altın" anlamındadır ve Büyükdere'deki "altın" kaynakları bunu kanıtlamaktadır.
   Balya, yani "Argyra/Argiza" ise, "argentum=gümüş" anlamındadır ve "simlikurşun" yatakları bunu doğrulamaktadır. Öyleyse Homer'in "altın ve gümüş ülkeleri" dediği bölgeler bunlardır ve bu bilgi "gizli" değildir. Sadece bu bilgiden yararlanma niyeti önemlidir ve bizlerdeki eksiklik de budur.

   Çanakkale üzerinden tüm Troas'a, yani Biga Yarımadasına yayılan bu değerli maden alanı, Güney'e uzanmaktadır. Havran Büyükdere üzerinden (buradaki altın madeni çalışmaları faaldir), Madra Dağı'na geçmekte, Bergama Ovacık'dan (altın madenine karşı ilk duruş burada yapılmıştır), İzmir Efem Çukuru'na ve bir kol da Uşak Eşme yönüne uzanmaktadır (ünlü Krezüs/Karun'un "altın ülkesi" Lydia'ya doğru).    Şimdi tüm bu bölgelerden çığlıklar yükselmektedir. Bu bölgelerin yerli halkları can havline/derdine düşmüştür. Bunda haklı olduğunu yaşanan olaylar kanıtladığından, direnmeye ve yaşam alanını, toprağını kurtarmaya çabalamaktadır.

   Buna karşın, uygun ortamı yakalayan, gözünü "altın ve gümüş tozu" bürümüş uluslararası şirketlerin yürekleri katı, kulakları tıkalıdır. Mücadelenin zorlu geçeceği ise, bu tutumlarından bellidir.

   Sevgili Konuklar, Komşularım, biraz da "hukukçu" kimliğimle konuşacağım şimdi.    Toplumların gelişmesi için her değerin, maddenin eldesi ve işlenmesi zorunludur. Özetle, yaşamın sürmesi için toprak ekilecek, madenler çıkarılacaktır. Önemli olan bu işlemler arasında "ortak noktalar" bulmak ve yaşam alanlarını bozmamaktır. "Üretim" ve "tüketim" olgusu arasında böyle bir denge kurulamaz ise, "dünya" diye bir varlığın ortada kalmayacağı da artık bilinmektedir.

   Son zamanların gözde sözcüklerinden olan, "sürdürülebilir" üretim ve tüketim bunu ifade eder. Bu dünyayı samimi duygularla, gerçekten torunlarımıza bırakmak istiyorsak, "bindiğimiz dalı" kesmemeliyiz.Günümüzün koşulları nedeniyle bunu anlamak istemeyenlere de, bir "yasal" yolunu bularak engel olunmalıdır.   Bu gerçek salt bizim değil, tüm dünya ülkelerinin anayasalarında "yaşamsal bir hak"dır. Öyleyse, akıllı toplumların yaptığı gibi, akılcı çözümler üretilmeli ve bu "yaşamsal haklar" kullanılmalıdır.
   Bu sözlerin altında yatan bir başka gerçek ise şudur.
   Mücadele bir yandan Kazdağı/İda ekosistemi için verilmekle birlikte, ana hedef "maden yasası"nın iptali olmalıdır. Çünkü, bu yasadan yararlanan şirketlerin hedefi büyüktür ve tüm Türkiye'yi "şantiye" olarak görmektedirler.
   Türkiye'nin herhangi bir yerinde "siyanür liçi" yöntemiyle maden elde edilmesinin yasal dayanağı oluştuğunda bu "temel" sayılacak ve her bölge için emsal/örnek teşkil edecektir.
   Bu gerçek nedeniyle, Kazdağı/İda'nın korunması yanında, maden yasasının iptali için gerekli çalışmaların başlatılması ve eşzamanlı yürütülmesi zorunluluk olmaktadır.
   Seneler öncesi Ovacık ile Büyükdere krizleri patladığında, Cumhuriyet Gazetesi'ne verdiğim ve 1997 Mart ayında yayınlanan ilanımı burada tekrar etmek istiyorum.

     "YEŞİL ALTIN - SARI ALTIN

      Konuklarımızı ağırladığımız evimizin bulunduğu Edremit Körfezi, dünyanın en nitelikli zeytinyağının üretildiği bir bölgedir. "Yeşilaltın" olarak niteliyebileceğimiz doğa harikası bu zenginlik, para olarak ülke insanının cebine ve sağlık olarak da bedenine akmaktadır.
   Aynı yöre bir başka zenginliği de toprağında saklamaktadır, "sarıaltın"ı. Ancak, bu altını elde etmek için toprağın siyanürle ayrıştırılması gerekiyor ki, bu da yeşil örtünün, yeraltı sularının, denizin ölmesi anlamına geliyor.
   Komşularımız Havran ve Bergama insanı doğal olarak "sarıaltın"ı değil, "yeşilaltın"ı istemekte ve direnmektedir. Çevreyi öldürmeyecek yeni bir üretim tekniği bulununcaya kadar varsın sarı altınımız toprağımızda kalsın."
   Bu dileğimi yineleyerek sözlerimi bitiriyorum.
   Hepinize sevgilerimi sunarım.
   Saygıyla.
   Av. İskender Azatoğlu